- Jeugd en gezin
- Door de redactie
De stadsbrede coalitie Gezonde en Kansrijke Start zet in op de best mogelijke start in het leven van elk kind in Amsterdam, met een optimale kans op een veilige, gezonde en kansrijke toekomst. Een verbinding tussen alle betrokken zorgverleners is daarbij van belang.
Een goede start begint al voor de geboorte, zelfs nog voor de conceptie. Met name de eerste 1000 dagen, gerekend vanaf de conceptie, van een kind zijn cruciaal. Juist omdat de ontwikkeling van een kind in die periode razendsnel gaat, is het van fundamenteel belang dat deze goed verloopt. Er is maar één kans op een goede start.
Coalitiekerngroep
De Rijksoverheid heeft het actieprogramma Kansrijke Start geïnitieerd, waaraan lokaal invulling moet worden geven. De gemeente Amsterdam heeft daartoe de stadsbrede coalitie ‘Gezonde en Kansrijke Start’ in het leven geroepen. Met als doel jonge ouders in een kwetsbare situatie te ondersteunen, tijdig in te zetten op het verminderen van risicofactoren en beschermende factoren te versterken. Daarbij houdt de ‘coalitiekerngroep’ de koers en kwaliteit van de aanpak in de gaten, ze bewaakt en faciliteert de uitvoering, signaleert en agendeert knelpunten, en zorgt voor slagkracht. Diverse werkgroepen leveren advies aan de coalitiekerngroep.
Elaa is betrokken bij de kerngroep en bij twee werkgroepen: zwangerschap en psyche en de werkgroep vroegsignalering. Beide werkgroepen hebben recent advies uitgebracht aan de coalitiekerngroep.
Hanna de Koning (stafverpleegkundige) is lid van beide werkgroepen en Marit Recourt-Vollebregt (arts Maatschappij & Gezondheid) is lid van de werkgroep zwangerschap en psyche. Beide zijn enthousiast over de meerwaarde van de werkgroepen.
“Er zijn tal van professionals betrokken bij de zorg voor de zwangere in een kwetsbare omgeving, jonge ouders en het gezin. Vanaf de start van de werkgroep voelde je al verbinding met elkaar, want een ieder zet zich in voor hetzelfde doel, elk vanuit zijn eigen expertise. Dan is het van belang om elkaar te kennen, de werkwijze, de aanpak, om zo te komen tot korte lijnen. Dat maakt het mogelijk om goed en efficiënt te kunnen samenwerken. We zijn gestart met bespreking van een aantal casussen, met ieder daarin zijn eigen inbreng. Dat biedt inzicht in de verschillende werkvelden, heel verhelderend. Zo hebben we elkaar op de inhoud gevonden en daarmee staan de neuzen dezelfde kant op.”
Keten rondom zwangere
Er is een nieuw wetsvoorstel in de maak dat gemeenten verplicht prenataal huisbezoek aan te bieden aan zwangeren en/of gezinnen in een kwetsbare situatie. De uitvoering gebeurt door de jeugdgezondheidszorg, onderdeel van het Ouder- en Kindteam Amsterdam, in samenwerking met de geboortezorgpartners.
Hanna en Marit zijn ervan overtuigd dat je prenataal echt het verschil kunt maken. “Maar dan moeten we wel met elkaar een keten vormen rondom de zwangere. Niet optreden als losse organisaties, maar met een verbinding tussen huisarts, verloskundige/gynaecoloog, kraamzorg en jeugdgezondheidszorg.”
Marit Recourt-Vollebregt vermeldt dat die verbinding ook essentieel is in de zorg en ondersteuning rondom psychische klachten in de eerste 1000 dagen. Daar zijn soms zeer veel professionals bij betrokken. In de werkgroep namen daarom deel, onder andere een arts M&G; GZ-psycholoog; stafverpleegkundige JGZ; klinisch psycholoog; psychiater; kinderarts; Infant Menthal Health consulent en een eerstelijnsverloskundige.
Hanna de Koning: “Doel is bij te dragen aan een gevoel van veiligheid en vertrouwen. Door zo vroeg mogelijk aanstaande ouders die het risico lopen op psychische klachten te ondersteunen, werken we samen aan een gezonde start.” De kern van de aanbevelingen van de werkgroep: ‘neem in de zorg en onderlinge samenwerking steeds drie perspectieven mee, dat wil zeggen: kind, ouder en omgeving. Houd rekening met de interactie daartussen. Professionals kunnen niet zonder elkaar.”
Vanuit het werkveld
De werkgroepen hebben veel werk verzet en hebben recent hun rapportage en advies uitgebracht aan de ‘coalitiekerngroep’. Juist omdat er zoveel disciplines en organisaties betrokken zijn bij de zorg in de eerste 1000 dagen, heeft de werkgroep Zwangerschap en Psyche een overzicht opgesteld van het actuele basisaanbod en het aanvullende aanbod, onderverdeeld naar de verschillend fasen, van -10 maanden tot twee jaar. Zo weten de professionals wat het aanbod is, met wie ze contact kunnen opnemen en naar wie ze kunnen verwijzen; in tekst, en via een overzichtelijke infographic.
De werkgroep Vroegsignalering en zwangerschap heeft voor haar advies een aantal ‘routekaarten’ opgesteld voor tal van voorkomende situaties, zoals tienerzwangerschap, financiële problemen, angstige zwangere, verslaving, enz. Met daarin steeds een beslisboom voor een eventuele volgende stap. Ook dit zijn handige instrumenten voor betrokken professionals.
“Het mooie van deze aanbevelingen en producten is dat het in de praktijk is bedacht, niet van bovenaf opgelegd”, benadrukken Hanna en Marit. “Dat betekent tegelijk dat de werkgroepleden ervoor stáán dat het een vervolg krijgt en het wordt ingevoerd in de wijken. Gezamenlijk inzetten voor de beste start. Als wij vanuit deze visie open samenwerken, is er beslist winst te behalen.”