- Mentaal Vitaal
- Door de redactie
De organisatie van de GGZ is complex. WegWijsGGZ wil mensen met psychische problemen in Amsterdam en omgeving ondersteunen in hun zoektocht naar passende hulp. Daarnaast biedt ze wachttijdbegeleiding aan, zodat mensen zelf al aan hun herstel kunnen werken, als passende hulp niet direct beschikbaar is.
Ook de totstandkoming van WegWijsGGZ kende de nodige hobbels. Initiatiefnemer Hieke Bos gaf echter niet op. Haar drijfveer? “Ik heb zelf 25 jaar als psychotherapeut in de Amsterdamse Pijp gewerkt. Daarbij zag ik mensen die al eerdere behandelingen hadden ondergaan, die niet passend waren. Bijvoorbeeld een klachtgerichte behandeling, terwijl er juist psychotherapie nodig was. Naar mijn overtuiging moet eerder in de keten goed worden gekeken wat de juiste match is tussen cliënt, behandeling en behandelaar. Daarnaast moest ik tegen steeds meer aanvragers ‘nee’ zeggen. Mijn idee was dat ik hen wel kon helpen door mee te denken welke behandeling passend is en met hen mee te zoeken in het GGZ-veld.”
Van subsidie naar subsidie
Hieke was niet de enige met deze ideeën. Mirjam Kohinor, adviseur bij Elaa, koppelde haar aan basispsycholoog Noor Cornelissen en samen gingen de dames voortvarend aan de slag. “We kregen een voucher van ZonMw van €10.000 die we moesten besteden aan onderzoek. We hebben onderzoeksbureau HHM gevraagd te komen tot een systeem voor dataverzameling en data-analyse, om zo vraag en aanbod binnen de GGZ in Amsterdam beter op elkaar te laten aansluiten. Tegelijk boden we ondersteuning aan mensen die zich bij ons aanmelden. In 2019 kwam toenmalige staatssecretaris Paul Blokhuis bij Arkin op werkbezoek, waarbij de aanpak van wachtlijsten hoog op de agenda stond. Wij mochten ons plan presenteren. Daardoor nam onze bekendheid in het veld sterk toe en het netwerk stond. Helaas, met corona kwam het stil te liggen. Tot in het kader van het landelijk project ‘versnellers’ voor de aanpak van GGZ-wachtlijsten er een ‘versneller’ aan de slag ging in Amsterdam. WegWijsGGZ kwam goed in beeld als initiatief die patiënten op de wachtlijst bemiddelt naar een passend aanbod. Zozeer dat we via Fonds SGS een subsidie kregen van een half jaar. Zo fijn, nu konden we doorpakken.”
Zorgbegeleiding
En zo kwam WegWijsGGZ daadwerkelijk tot stand. Inmiddels zonder Noor, maar nog steeds met Hieke die zich vier dagen per week onvermoeibaar inzet voor verdere ontwikkeling. Intussen is er ook een psychotherapeut, een gedragsspecialist en een maatschappelijk werker werkzaam, elk voor één dag per week. Gezamenlijk bieden ze zorgbegeleiding om zo mensen te begeleiden naar een plek in de GGZ waar ze sneller terecht kunnen. “We krijgen zo’n 20 aanmeldingen per week”, vertelt Hieke. “Mensen melden zich aan via de site. We bespreken telefonisch hun situatie en welke hulp ze denken nodig te hebben. Omdat wij beschikken over een zeer uitgebreide sociale kaart, kunnen we soms snel een geschikte plek vinden. Vooral bij kleine instellingen en groepspraktijken is soms nog wat ruimte, met wachttijden die te overzien zijn. Bij de grote GGZ-instellingen is de wachttijd een jaar.”
Wachttijdbegeleiding
Dan komt zeker wachttijdbegeleiding om de hoek? “Helaas niet altijd”, vertelt Hieke. “Als mensen na een intake op de wachtlijst staan bij een instelling, ligt de verantwoordelijkheid ook bij die instelling. Dat is nog wel een knelpunt. We kunnen mensen adviseren om alvast te werken aan herstel. Bijvoorbeeld traumasensitieve yoga. Maar als er geen vergoeding voor is, haken mensen vaak af. En online zelfhulp vinden veel mensen niet prettig. Kortom: het is nog wel aftasten wat de beste aanpak is.” Enthousiaster: “Uit de eindrapportage voor het Fonds SGS blijkt dat WegWijsGGZ inmiddels een goed loket is voor zorgbegeleiding. Van de ruim 160 aanmeldingen in de periode augustus t/m januari hebben we er 80 geplaatst. Echter: soms is de hulp die de mensen zelf willen er helemaal niet. Zo is de vraag naar Engelstalige therapie en naar schematherapie vele malen groter dan het aanbod.”
Mentale gezondheid
Vooral het gedachtegoed van meer ‘herstelgericht denken’ spreekt Hieke aan. “Niet alleen kijken naar de kwetsbaarheid, maar ook: wat is je kracht? Inzetten op het versterken van de mentale gezondheid. Hulp in herstel hoeft mogelijk niet altijd GGZ-zorg te zijn, maar bijvoorbeeld ook lifestyle-aanpak, gesprekken met ervaringsdeskundigen, of coaching.” Ze vervolgt: “Daarom willen we het sociaal domein meer betrekken. En we zoeken momenteel contact met initiatieven die zich, dicht bij de huisarts, inzetten op herstelgericht werken. Waarbij dus eerder in het proces wordt gekeken naar wat passende hulp kan zijn.”
De financiering blijft een aandachtspunt. “We ontvangen nu overbrugging vanuit de grote GGZ-instellingen en zijn in overleg met Zilveren Kruis voor reguliere financiering.” Veel onzekerheid dus. “Lastig, maar dat is de realiteit van werken met subsidie”, stelt Hieke nuchter vast.
Fotograaf Coco Plooijer
“WegWijsGGZ heeft echt een plek in het veld. Zo nemen we deel aan het bestuurlijk overleg, mede dankzij Elaa. Die ondersteuning van Elaa is echt onmisbaar, nu en in de toekomst. Want stel je voor dat we echt een soort concept als een mentaal gezondheidscentrum kunnen ontwikkelen. Dat is een enorme kans.”