Het belang van een krachtig samenwerkend netwerk binnen de Wet zorg en dwang (Wzd)

Blog van casemanager dementie Frieda Kooij

Mensen met dementie blijven langer thuis wonen. Dat langer thuis wonen, komt niet alleen doordat mensen dat willen of door bureaucratische drempels en lange wachtlijsten, maar ook door het beperkte aanbod van aantrekkelijke woonvormen. De meeste verpleeghuizen, zijn nog steeds gesloten instellingen. Verhuizen naar een verpleeghuis is voor veel mensen een schrikbeeld.

 

Noodzakelijk onvrijwillige opname 

Iedere cliënt heeft recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer, zelfbeschikking, bescherming tegen vrijheidsbeperking en verantwoorde zorg. Toch zit hier een grens aan, bijvoorbeeld wanneer iemand een diagnose dementie heeft en er thuis sprake is van een onveilige situatie. Opname kan dan noodzakelijk zijn om risico’s op ernstige nadelen te voorkomen. Als iemand zich verzet tegen het besluit voor opname, geldt de Wzd. De Wzd beschermt de rechten van cliënten en beschrijft aan welke regels hulpverleners zich moeten houden bij onvrijwillige zorg en opname. Onvrijwillige opname kan alleen via een rechterlijke machtiging (RM, zonder spoed) of met een In Bewaring stelling (IBS, met spoed). Uiteraard wil je een crisis of een gedwongen opname als casemanager dementie, samen met het betrokken zorgnetwerk, het liefste voorkomen. Maar in de praktijk blijkt dit helaas steeds vaker onvermijdelijk. Lees ook 'Crisisopname bij dementie dient zich vaak al eerder aan', Medisch Contact.

 

Veranderingen in de samenwerkingspartners door de Wzd en Wvggz

Vóór de komst van de Wzd en Wvggz (in 2020) was er in Amsterdam een intensieve samenwerking tussen de casemanagers dementie en de FACT teams van de GGZ partijen. Inmiddels is er in Amsterdam steeds meer vormgegeven aan samenwerking rond onvrijwillige opnames met de specialist ouderengeneeskunde. Ook de huisarts is betrokken in de voorbereiding voor een RM en waar nodig, komt de huisarts ook mee naar een RM-zitting. Deze nieuwe samenwerking is voor casemanagers belangrijk en noodzakelijk, want casemanagers dementie mogen hier niet alleen voor komen te staan.  

 

Taakverzwaring bij casemanagers dementie

De nieuwe situatie zorgt in het veld voor taakverzwaring. Veel collega casemanagers worstelen met de verwachtingen die er zijn aan de casemanagers in deze procedures. Er zijn stevige, soms moeilijke discussies geweest, waarin collega’s hebben gesteld steeds meer op hun bord te krijgen en te worstelen met verantwoordelijkheden voor de invulling van deze procedures. Wzd procedures zijn intensief, vaak belastend en ze vragen om een zorgvuldige afstemming om deze samen goed te kunnen dragen. Een RM-zitting met een rechter en advocaat bij iemand thuis, is voor ons allemaal geen routine. Als casemanager dementie moet je stevig in je schoenen staan tijdens zo’n zitting. 

  

Stedelijke handreiking RM-procedure

In Amsterdam ben ik, samen met casemanagers dementie van andere zorgaanbieders, initiatiefnemer en betrokken bij de ontwikkeling van een stedelijke handreiking RM-procedure. Casemanagers dachten mee over de uitwerking van de afspraken voor een multidisciplinaire samenwerking. De handreiking wil voorzien in het verkleinen van de onbekendheid én handvatten geven hoe de RM-procedure aan te pakken. Elaa is kartrekker in het ontwikkelen van deze handreiking. De inhoud is samengesteld op basis van de WZD, perspectieven vanuit diverse experts én de ervaringen van professionals werkzaam in Amsterdam. Daarnaast is het een oproep om ruim voor een RM zich aandient samen te werken. Er wordt in de eerste lijn in Amsterdam al vrij goed samengewerkt rondom kwetsbare ouderen, onder andere door het stedelijke programma Beter Oud in Amsterdam. Toch kan een situatie ontstaan die niet te voorzien is. Ook dan kan deze handreiking gebruikt worden.

Bij het opstellen van de handreiking is uitvoerig overleg geweest tussen specialisten ouderengeneeskunde, casemanagers dementie, huisartsen, het stedelijke Aanmeldportaal (voor de onafhankelijke medische verklaring) en de rechtbank. Hierdoor is het onderling contact tussen verschillende organisaties gegroeid, samenwerking op beleidsniveau verbeterd en de bereidheid van verschillende organisaties om ondersteunend te zijn, toegenomen.

 

Samenwerking is noodzakelijk

Inmiddels zijn we een klein jaar en vele gesprekken en ervaringen verder. De handreiking is nu eindelijk uit. Het was een intensief proces maar ik heb altijd het vertrouwen gehouden dat we er samen uit zouden komen. Wanneer alle betrokken professionals de bereidheid en inzet hebben om goed te overleggen, af te stemmen, samen te beslissen en verantwoordelijkheden te delen, is er de meeste kans om op een goede menswaardige manier cliënten en hun naasten door deze moeilijke, soms onvermijdbare procedures heen te loodsen om een goede plek voor hen te vinden. Duidelijk is, is dat er geen eenduidige en eenvoudige formules zijn omdat elke situatie soms weer net iets anders vraagt. We hebben tijd, ruimte en vertrouwen nodig hebben om met elkaar te blijven leren en ontwikkelen door ervaringen in de praktijk. De Wzd vraagt een ultieme vorm van samenwerken en onderling overleg. Dat kan alleen wanneer je als casemanager dementie goede samenwerking ervaart met  de partners in het netwerk rondom de client. Goede samenwerking is dus noodzakelijk als je wilt werken volgens het gedachtegoed van de Wzd. Dat is dus waar ik mij als casemanager dementie in Amsterdam voor in wil blijven zetten.


Lees ook

 

 

Meer weten? Bel of mail met