28 maart 2024

|

Positief Gezond & Wel in de Wijk

|

Door de redactie

Het Integraal Zorgakkoord biedt regio's handvatten voor zorgtransformaties en kan de al ingezette beweging verder versnellen. Regionale partijen werken aan zorgtransformaties en zijn overtuigd van de urgentie en nemen eigenaarschap. De ROS’en zijn experts in transitie-, programma- en projectmanagement vanuit een maatschappelijke rol en begeleiden de zorgtransformaties in de regio.

In de stad Utrecht zijn Lara Wouda en Annemarie Lubberts, senior adviseurs van Raedelijn, gevraagd om het proces te begeleiden om tot een uitvoeringsagenda te komen. De uitvoeringsagenda borduurt verder op het regioplan Utrecht/Midden-Nederland, waarbij Raedelijn ook al een coördinerende rol had, en moet leiden tot zorgtransformaties. In Utrecht wil men de grootste impact maken op drie inhoudelijke opgaven.

Annemarie: “De partijen willen een solide basis in de stad Utrecht creëren, een sterke sociale basis en eerste lijn, dat is de eerste opgave. Dat gaat erover dat in de wijken echt het juiste wordt gedaan. Dat het duidelijker is voor professionals wat de samenwerking is en dat er een gemeenschappelijke taal en samenhangende werkwijze is. Zodat voor de Utrechter ook duidelijker wordt met welke vraag je waar terechtkunt.”

Zorgtransformatie: normaliseren van de mentale kwetsbaarheid

“Een tweede opgave is Mentaal Gezond”, licht Lara toe. “Dat gaat over het normaliseren van de mentale kwetsbaarheid. Ieder mens kent verschillende fasen in zijn of haar leven met mentale uitdagingen. Hoe kun je leren omgaan met die moeilijke fasen en hoe kunnen je naasten of de gemeenschap je daarbij helpen. Het gaat over het empoweren van mensen. En als je echt zorg nodig hebt voor mentale problematiek dan moet je natuurlijk goed geholpen kunnen worden.” Een derde opgave gaat over het Gezond ouder worden.
   

Lara Wouda: “Men wil graag toe naar een doe-modus na een tijd van plannenmakerij”

   
Raedelijn begeleidt de stedelijke regiegroep die moet zorgen voor de samenhang van de verschillende initiatieven binnen Utrecht. In de regiegroep zitten trekkers van de inhoudelijke opgaven: Sterkzorg (Sociale basis en eerstelijn), Altrecht (Mentaal Gezond), AxionContinu (Gezond ouder worden), Zilveren Kruis en de gemeente Utrecht.

Lara: “Recent is een eerste overleg geweest van de regiegroep; hierin hebben de partijen uitgesproken wat zij van elkaar verwachten. De wil is sterk om het met elkaar te doen en daarin de juiste samenhang te zoeken. Men wil graag toe naar een doe-modus na een tijd van plannenmakerij. Tegelijkertijd, hoe concreter dat wordt, hoe lastiger.” Lara illustreert dit met een voorbeeld: “Partijen spreken bijvoorbeeld af om steeds meer taken bij het sociaal domein te beleggen omdat dit passender is en om de druk op de zorg te verminderen. Maar enkel het verplaatsen van zorg is geen oplossing, dan loopt het sociaal domein geheid ook vast. Er is een verandering in aanpak nodig om dit op te lossen."

Er komen al snel organisatiebelangen naar voren

In de procesbegeleiding helpt het dat Raedelijn een onafhankelijke partij is. Annemarie: “In dit type gesprekken komen al snel organisatiebelangen naar voren. Wij staan daar los van; we betrekken iedereen als gelijkwaardige gesprekspartner en koppelen feitelijk terug als er issues zijn in de samenwerking. We houden steeds het grotere plaatje voor ogen: wat bereiken de lokale partijen in de transformatie van zorg? De gesprekken in de regiegroep zullen meer duidelijkheid geven over de transformatieaanvragen die we mogelijk gaan doen.
   

Anne-Marieke van der Veldt: “De IZA middelen kunnen bijdragen aan de benodigde transformatie in de stad. Almere staat voor een enorme maatschappelijke opgave.”

Zorgtransitie in Almere

Dat het belangrijk is om iedereen als gelijkwaardige gesprekspartner te betrekken vindt ook Elaa. Deze ROS begeleidt lokale partijen bij de zorgtransitie in Almere. Lise Rijnierse: “Als adviseurs denken we mee, jagen we aan en zetten ons in om iedereen gelijkwaardig in de samenwerking te laten deelnemen. In het programmateam van Positief Gezond Almere zitten naast Elaa de GGD, het Flevoziekenhuis, Zorggroep Almere, de gemeente en de Flevolandse Patiëntenfederatie. We willen ook bewoners op een gelijkwaardige manier inzetten.”

Almere vergrijst enorm, er wordt geworsteld met de beschikbaarheid van huisartsenzorg, er zijn personeelstekorten en de aansluiting tussen zorg en welzijn kan beter. Het Flevoziekenhuis en Zorggroep Almere (eerstelijnszorg) hadden al een samenwerkingsagenda gemaakt. Zij wilden dit verbreden naar meerdere partijen in de stad en ook de inwoners erbij betrekken. Zij vroegen in 2021 aan Elaa om zorg en welzijn, de gemeente en Zilveren Kruis te betrekken en bestuurlijk te peilen of deze partijen met elkaar willen optrekken.
   

Lise Rijnierse: "Duidelijk werd dat iedereen de urgentie voelde om het met elkaar anders te doen en anders te organiseren."

Naast die urgentie ook eigenaarschap

Lise: “In het bestuurlijke gesprek deelden de partijen hun zorgen en spraken naar elkaar uit waar ze de anderen bij nodig hebben. Duidelijk werd dat iedereen de urgentie voelde om het met elkaar anders te doen en anders te organiseren. Naast die urgentie voelden zij ook eigenaarschap en willen zij zich gezamenlijk inzetten voor de zorgtransformatie. De partijen kozen ervoor om het gedachtegoed van Positieve Gezondheid leidend te laten zijn.

Anne-Marieke: “Niet alleen vanwege de uitdagingen in de stad, maar ook omdat inwoners er beter van worden.” De partijen in Almere zijn bezig met het opstellen van een zorgtransformatieplan om aanspraak te maken op de financiële middelen. De IZA middelen kunnen bijdragen aan de benodigde transformatie in de stad. Almere staat voor een enorme maatschappelijke opgave.”

“We kiezen er bewust voor om het zorgtransformatieplan als een integraal plan in te dienen”, gaat Anne-Marieke verder. “Maar we zien al in de criteria dat de gelden niet bestemd zijn voor activiteiten in het sociale domein en de informele zorg. Dat heeft te maken met de huidige ‘schotten’ in de gezondheidszorg. Terwijl als je de beweging wilt maken naar gezondere zelfredzame inwoners juist die twee domeinen essentieel zijn. Zo zie je dat in de beweging van een oude naar een nieuwe situatie je aanloopt tegen verouderde structuren. Het is belangrijk dat alle partijen, inclusief systeempartijen meedoen.”

Indienen van een snelle toets

Andere ROS’en begeleiden bij het uitvoeren van de regioplannen door te ondersteunen bij het indienen van een snelle toets, voorstadium van een IZA-transformatieplan. Dit is ook een kans om met partijen in gesprek te gaan over wat de transformatieopgave is. Wat we echt anders moeten gaan doen om de zorg en ondersteuning toegankelijk, betaalbaar, van kwaliteit en er met plezier te kunnen blijven werken.

Lees verder op de website van het ROS-netwerk.