Dagmar van Wijngaarden, werkzaam in Oud West, maakt gemiddeld één tot twee keer per maand gebruik van de consultatiemogelijkheid. Er is sprake van korte lijnen met de psychiater, omdat deze voor een paar uur per week een kamer huurt in de huisartsenpraktijk. 

“Ik vind het erg leuk, want ik leer steeds zo ontzettend veel"

Diverse casuïstiek

“Ik heb met deze psychiater afgesproken dat ik haar mag benaderen voor consultaties”, vertelt Dagmar. “Dat maakt het natuurlijk wel eenvoudiger. Het gaat om heel verschillende zaken. Een enkele keer betreft het een consult bij een patiënt bij wie ik denk dat doorverwijzing niet nodig is, maar dat niet zeker weet. Soms betreft het een consult over het aanpassen van medicatie, waarbij (ook) sprake is van psychofarmaca. Daarnaast zijn er in onze praktijk enkele patiënten met zeer complexe problematiek, waarbij het prettig is om handvatten te krijgen voor een goede aanpak. Bij deze consulten ben ik overigens zelf niet aanwezig, wel bij de visites die soms plaatsvinden bij voornamelijk ouderen en gehandicapten thuis. Ook is zo’n consultatie prettig bij het vaststellen van een diagnose, bijvoorbeeld ADHD, waarna ik op basis daarvan verder kan. Kortom: het gaat om verschillende casuïstiek. De ene keer betreft het een consult van een uur, een andere keer anderhalf of twee uur. De psychiater stuurt mij voor het consult een factuur, die ik betaal vanuit de financiering die ik ontvang voor de module. En ja: ik kom redelijk uit met dat bedrag.”

Toegevoegde waarde

Ze vervolgt enthousiast: “Ik vind het erg leuk, want ik leer steeds zo ontzettend veel. Elke keer krijg ik feedback van de psychiater, ik hoor hoe zij over dingen nadenkt, er tegenaan kijkt en daar steek ik veel van op. Voor mij heeft het echt toegevoegde waarde. Omgekeerd krijgt zij ook meer inzicht in het huisartsenvak. Zo versterken we elkaar.”

Elkaar kennen

Dagmar geeft grif toe dat het ‘elkaar kennen’ voor haar van belang is. “Wij hebben de specialist in huis, dichtbij, ik hoef niet naar een grote GGZ-instelling met mijn vraag. Als dat het geval is, is de drempel voor mij veel hoger. Ik denk dat de GGZ dat grote gebouw uit moet, dichter naar de huisarts toe, uit de anonimiteit en komen tot goede samenwerking. Daar wil ik echt voor pleiten, want die uitwisseling van kennis en ervaring is waardevol voor beide partijen.”

Weg met uurtje-factuurtje

De wijze van bekostiging vindt Dagmar een barrière. “Het is natuurlijk belachelijk dat zorgverleners factuurtjes naar elkaar moeten sturen. Het lijkt me dat dat anders moet kunnen.” Maar ondanks dat blijft ze enthousiast voorstander van de consultatie. “Het werkt”, is haar overtuiging, met als toevoeging: “maar het werkt vooral als je elkaar als zorgverleners vindt!”

Patria Diaz is werkzaam in gezondheidscentrum Diemen Zuid. Dit gezondheidscentrum is gestart met een pilot waarbij vier maal per jaar een psychiater van Arkin naar de praktijk komt en dan vier patiënten ziet.

Patria overlegt vaak over chronische patiënten

Patria: “Na de consultatie krijg ik een uitgebreid rapport en achteraf overleg ik altijd telefonisch”, licht Patria toe. “Ik heb ook wel consultaties bijgewoond en dat vond ik heel nuttig. Maar dat is qua tijdsinvestering niet altijd haalbaar. Het is steeds dezelfde psychiater, waardoor je een goede band opbouwt. Het is overigens ook mogelijk om hem tussendoor te consulteren, als dat nodig is.”

Laagdrempelig

“We werken al drie jaar op deze manier en ik ben er zeer mee ingenomen”, geeft Patria aan. “Het is voor mij als huisarts een uitkomst bij de behandeling van verschillende groepen patiënten. Zoals zorgmijders die absoluut niet naar de psychiatrie willen. Ik heb een aantal van deze patiënten, waarbij bijvoorbeeld de medicatie moet worden aangepast. De drempel naar de huisartsenpraktijk is veel lager. Ik leg dan uit dat een collega, een psychiater, meekijkt om ons te helpen uit te zoeken wat nodig is. Het is heel opvallend dat mensen dat niet als een bezwaar ervaren. Alle patiënten zijn daartoe bereid, zelfs mensen die al 20 jaar absoluut niets te maken willen hebben met de psychiatrie. Met het advies van de psychiater kan ik dan weer verder.”

Op de praktijk en thuis

Bij ouderen is het soms de vraag of het gaat om dementie of om een psychiatrische stoornis. Of ouderen die al heel lang geneesmiddelen gebruiken voor een psychische aandoening. Bij comorbiteit komen er geneesmiddelen bij, maar dat kan leiden tot zeer ernstige bijwerken, terwijl ze niet willen afbouwen vanwege angst voor terugval. Ook bij vragen om euthanasie van patiënten met een psychiatrische voorgeschiedenis is het heel prettig om een psychiater te laten meekijken. Als het nodig is, gaat hij dan ook mee naar de patiënt thuis voor een consult.”

Snel inzetten

Als ander voordeel van het eenmalig consult noemt Patria de snelheid van handelen. “De wachtlijsten zijn lang en dan is het heel prettig als je een patiënt eenmalig kan bespreken met de psychiater en handvatten krijgt om de patiënt tijdens de transitieperiode goed te kunnen begeleiden. Of als je als huisarts twijfels hebt over de diagnose. Dankzij de consultatie kun je dan iemand gericht verwijzen.”

Aanrader voor alle huisartsen

“Kortom”, vat ze samen, “het gaat vaak om chronische patiënten in de huisartsenpraktijk met complexe problematiek en/of gebruik van psychofarmaca, niet zozeer voor acute situaties.” Ze benadrukt: “Echt, ik zal deze consult-mogelijkheid willen aanraden aan alle collega-huisartsen. Je hoeft het niet zelf te bekostigen, je krijgt van de verzekeraar een jaarlijkse vergoeding om dit in te zetten en dat budget is bij ons in ieder geval toereikend. Dan is het jammer als een huisarts daar geen gebruik van maakt.”

De huisartsenpraktijk van Leon Verest in de Rivierenbuurt heeft een zeer gemêleerde patiëntenpopulatie. Van de rijkeren uit Amsterdam Oud-Zuid tot de lage ses uit De Pijp.

Leon: “Misschien is juist voor die eerste groep de consultatiemogelijkheid zeer geschikt. Dan gaat het vooral om het stellen van een diagnose en advies over medicatie, bij angst en depressie.”

“Ik breng het als service naar de patiënt" 

Inzet op GGZ

In het samenwerkingsverband GEZ-Zuid hebben alle huisartsen afgesproken om de eerstelijnszorg te bevorderen. “Inclusief aandacht voor GGZ”, licht Leon toe. “Zo moesten alle deelnemende praktijken werken met een POH-GGZ en daarbij kwam ook de consultatiefunctie in beeld.”

In zijn praktijk zijn er twee twee POH-GGZ, een spv’er en een eerstelijnspsycholoog. “Voor de consultatiemodule hebben we afspraken met inGeest, met twee vrijgevestigde psychiaters in onze wijk en met een psychotherapeut. Gezien de expertise van onze POH-GGZ maak ik van de laatste weinig gebruik, maar collega’s doen dat wel. Als ik denk dat er mogelijk een vervolgtraject nakomt bij inGeest, stuur ik de patiënt voor consultatie door naar inGeest. Als het gaat om diagnose of medicatie, dan komt een vrijgevestigde psychiater eerder in beeld.”

Zinvol

“Ik stel een verwijsbrief op met een duidelijke vraag en stuur de patiënt door. Vervolgens krijg ik een uitgebreid verslag terug, waar ik echt iets mee kan. Alleen in een bijzondere situatie neemt de psychiater persoonlijk contact op. Deze werkwijze vind ik heel prettig. In ruim de helft van de gevallen gaat het om een eenmalige consultatie en blijft de patiënt in de eerste lijn. Bij de overige patiënten had ik misschien direct kunnen doorverwijzen, maar dat is voor mij niet altijd duidelijk. Deze uitkomsten tonen wel aan dat de consultatiefunctie zeker zinvol is. Dat is grote winst, zowel voor de patiënt als voor de zorgkosten.” Eerlijk: “Bovendien leer ik daar zelf ook heel veel van.”

Vergoeding volstaat

Is de vergoeding voldoende? “Met een verwijzing voor consultatie houd ik daar geen rekening mee. Als het nodig is, is het nodig.” Uiteraard monitort hij de kosten wel en daaruit blijkt dat de praktijk twee jaar geleden geld overhield, vorig jaar er net mee uitkwam en dit jaar mogelijk iets te kort komt. “Dan zetten we de gelden van twee jaar geleden extra in, dat is fair.”

Snel gericht handelen

Zijn patiënten bereid om naar een psychiater te gaan? “Dat levert geen problemen op”, heeft Leon ervaren. “Ik breng het als service naar de patiënt. Ik vertel hen dat ik de rekening van de psychiater betaal. Patiënten vinden dat geweldig en dat is al vaak een stok achter de deur.” Peinzend: “Het is goed dat de huisarts zelf kan bepalen met wie hij de consultfunctie invult en op welke wijze. Een van de meest belangrijke voorwaarden vind ik dat de patiënt binnen twee tot maximaal drie weken wordt gezien. Dan kun je als huisarts snel gericht handelen.”