- Jeugd & Gezin
- Door de redactie
Bij het programma Gezonde en Kansrijke Start in Amsterdam zijn veel hulpverleners betrokken. Voor een goed overzicht is er een infographic opgesteld met het actuele basisaanbod en aanvullend aanbod voor psychische problematiek, verdeeld over de verschillende fasen van het ouderschap. Daarnaast is er de Leerlijn Gezonde en Kansrijke Start ontwikkeld, een e-learning met verschillende modules, beginnend met een gezamenlijke visie.
Marja Rexwinkel, klinisch psycholoog/psychotherapeut, benadrukt de noodzaak van het werken vanuit die gedeelde visie. Zij is deskundige bij uitstek en recent onderscheiden als Ridder in de Orde van Oranje Nassau voor haar inzet om het belang van een goede vroegontwikkeling van het heel jonge kind en ondersteuning van gezinnen op de kaart te krijgen. Als adviseur van de overheid heeft ze tevens een grote bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het overheidsprogramma Kansrijke Start.
Begin bij ouders en omgeving
“In eerste instantie is Kansrijke Start bedacht vanuit de integratie gezonde levensstijl en sociaal domein”, blikt ze terug. “Maar wij hebben steeds gezegd dat het óók gaat over emotionele gezondheid en mentaal welzijn. Kansrijke start is er voor elk (aanstaand) kind, voor elke zwangere en voor elke ouder. Als het gaat om een gezonde, kansrijke start voor een kind, dan moet je zorgen dat de context in orde is, dus beginnen met de ouders en de omgeving.”
Marja Rexwinkel licht de aanpassing toe: “Je kunt kind, ouder en omgeving niet van elkaar scheiden. Die hebben invloed op elkaar. Die drie perspectieven zijn als radartjes met elkaar verbonden. Als je aan het ene radartje draait, draaien die andere automatisch mee. Daar moeten alle betrokkenen bij Kansrijke Start zich van bewust zijn, want ook zij zijn onderdeel van die radartjes .”
Interdisciplinaire samenwerking
Ze vervolgt: “Dat geldt ook voor de attitude van alle hulpverleners die betrokken zijn bij Kansrijke Start. Het gaat om transdisciplinaire samenwerking. De basishouding moet zijn: welke andere mensen in het netwerk heb ik nodig bij de ondersteuning van dit gezin, deze zwangere? Als voorbeeld: een verloskundige vraagt halverwege het traject aan de zwangere of ze een keer de psychiater mag benaderen. Dat is een veel lastigere vraag dan dat ze in het begin had gezegd: ‘onze visie is dat we rondom je gezin staan vanuit verschillende perspectieven en willen samenwerken bij iedereen die bij jou betrokken is. Vind je het goed als ik contact opneem met de psychiater?’ Als je vooraf vermeldt dat je werkt vanuit die gezamenlijke visie, komt dat de samenwerking ten goede en het vermindert eventueel wantrouwen.”
“Als je een cake bakt en de kersen moeten daarin op een rij liggen, moet je eerst een satéprikker door de kersen doen, die je er na het bakken weer uithaalt. Anders liggen de kersen los door elkaar."
Gezamenlijke visie als satéprikker
Ze bedrukt: “Die visie en attitude hebben we uitgewerkt in de eerste module van de Leerlijn, zeg maar ‘module nul’. Dit betreft echt de basis, het gezamenlijke uitgangspunt. Het is de bedoeling dat iedereen die bij Kansrijke en Gezonde Start is betrokken, deze module volgt.” Glimlachend: “Het liefste zouden we de training van die visie en attitude live willen doen. Dat lukt niet, maar de aanbeveling is wel om het interdisciplinair te doen, zodat wij als vanzelfsprekend van elkaar leren. Bijvoorbeeld vanuit de GGD en vanuit armoedebestrijding. Online is dat uiteraard goed mogelijk.”
Marja komt met nog een beeldspraak: “Als je een cake bakt en de kersen moeten daarin op een rij liggen, moet je eerst een satéprikker door de kersen doen, die je er na het bakken weer uithaalt. Anders liggen de kersen los door elkaar. Die module nul met de gemeenschappelijke visie is als de satéprikker. Anders volgt iedereen een eigen module, maar gaat het om losse eenheden en is er geen sprake van verbinding. De satéprikker staat voor wat wij noemen transdisciplinair werken.”
Diverse thema’s
- Module 0: Visie en attitude onder de Leerlijn en alle modules
- Module 1: Herkennen en erkennen van psychiatrische stoornissen bij (aanstaande) ouders
- Module 2: De invloed van omgevingsfactoren
- Module 3: (cultuur) Sensitief werken in de praktijk
- Module 4: Omgaan met privacy en gegevensdeling
- Module 5: De eerste 1000 dagen: een zaak van iedereen (speciaal voor niet geboortezorg-professionals in het sociaal en GGZ-domein)
- Module 6: Fysieke, multidisciplinair georganiseerde training waarbij met name wordt geoefend met attitude en gespreksvoering
“Dat laatste is een uitwerking van wat in module nul kort aan bod komt”, verklaart Marja Rexwinkel. “Hoe motiveer je mensen? Niet zaken oplossen, maar: wat heb je nodig en hoe kan ik je daarbij ondersteunen?”
Neem kennis van module nul!
“Het mooiste zou zijn als alle betrokkenen bij Kansrijke en Gezonde Start alle modules volgen, maar dat zal niet iedereen doen”, zegt Marja nuchter. “Men kan kiezen wat voor de eigen inzet van belang is.” Ze besluit met nadruk: “Als daarbij maar in ieder geval module nul wordt gevolgd!”
Start leerlijn
De Leerlijn Gezonde en Kansrijke start is te volgen vanaf maart 2024. Alle relevante professionals in Amsterdam zullen dan een vouchercode ontvangen waarmee de e-learnings kunnen worden ontsloten.
Downloads
- Gemeente Amsterdam: Zorg en ondersteuning rondom psychische klachten in de eerste 1000 dagen
- Persbericht Gemeente Diemen: Koninklijke onderscheiding voor mevr. M.J. Rexwinkel
