- Ouderen
- Door de redactie
Netwerk Kleurrijk Almere wil de zorg en het welzijnsaanbod voor ouderen met een migratieachtergrond verbeteren. In het project spelen ervaringsdeskundigen van diverse herkomst een sleutelrol.
Weinig passende voorzieningen
In Almere wonen migranten uit meer dan 80 verschillende herkomstlanden. Een op de acht ouderen in Almere heeft een migratieachtergrond. Zij hebben vaak een gezondheidsachterstand en hun klachten komen nogal eens te laat in beeld. "In Almere zijn nog weinig passende voorzieningen voor oudere migranten", vertelt huisarts Koos Bartels. Ze is coördinator van het netwerk Kleurrijk Almere, dat in 2020 met subsidie van ZonMw is gestart. Dit netwerk, opgericht door Zorggroep Almere, welzijnsinstelling Schoor en de vrijwilligers- en mantelzorgcentrale van Almere, wil de zorg en het welzijnswerk voor migrantenouderen beter laten aansluiten op hun wensen en behoeften.
Binnen het ZonMw programma staat actieonderzoek centraal, waarbij opgedane kennis direct wordt toegepast en getoetst in de praktijk. Dit heeft in Almere veel opgeleverd, zoals lokale multiculturele ontmoetingsplekken, huiskamers voor vrouwen en een vierjaarlijkse samenkomst waarin sleutelfiguren, professionals en ouderen samenkomen.
Informele contacten
Voor Kleurrijk Almere was het een puzzel om de juiste ingangen te vinden. Bartels: "Die hebben we nodig om erachter te komen wat precies de noden en de wensen zijn. En om ervoor te zorgen dat signalen over problemen ons eerder bereiken."
Daarom heeft het netwerk diepte-interviews met ouderen en mantelzorgers gehouden, en investeert het veel tijd in contacten met kerkgemeenschappen, moskeebesturen en vertrouwenspersonen van migrantengroepen. Zij hebben vaak een dubbelrol: als ervaringsdeskundige gesprekspartners van de instellingen, maar ook als betrouwbare vraagbaak voor hun eigen achterban.
Somalische vertrouwenspersoon
Ahmed Buux, huismeester bij Zorggroep Almere en afkomstig uit Somalië, is zo’n vertrouwenspersoon. Vrijwel alle Somaliërs in Almere kennen hem; iedere dag klopt er wel iemand bij hem aan. Bijvoorbeeld om hulp te vragen voor een oudere die ernstig ziek is of om geld voor een begrafenis te regelen als de overledene geen begrafenisverzekering had. "Iedereen heeft mijn 06-nummer", vertelt hij lachend. "Soms word ik gek van al die telefoontjes."
Kort lijntje
Buux weet de weg bij de gemeente en bij zorg- en welzijnsinstellingen. Komt hij er zelf niet uit of heeft hij geen tijd om iemand naar het ziekenhuis te begeleiden, dan kan hij terugvallen op een groepje van zes Somalische vrouwen. Zij hebben een belkring opgezet om allerlei praktische zaken in hun gemeenschap te regelen: boodschappen doen, meegaan naar de huisarts, een eenzame oudere bezoeken. Voor acute of complexe medische problemen heeft hij een kort lijntje met huisarts Bartels: beiden werken op het hoofdkantoor van Zorggroep Almere. Buux: "Als het dringend is, mag ik ook ’s nachts bellen. Daardoor hebben we verschillende keren iemands leven kunnen redden."
Surinaamse ouderenorganisatie
Gepensioneerd verpleegkundige Madsy Mossel is de vertrouwenspersoon van Surinaamse ouderen in Almere, de enige migrantengroep met een ouderenorganisatie. 'Wij zijn er ook nog’ is een vereniging van 65-plussers, die naast gezellige bijeenkomsten ook gezondheidsvoorlichting en kooklessen organiseert. "Surinamers hebben gezelligheid en genegenheid nodig", zegt Mossel. "Anders zie je ze gewoon verpieteren."
Soms gaat Mossel mee naar de dokter. Of ze geeft advies: Schrijf thuis al op wat je klachten zijn. Neem je volwassen kleinkind mee naar de dokter. Surinaamse ouderen zijn vaak ontevreden over hun huisarts, vertelt ze. "Dat ligt ook aan hen. Ze zeggen bijvoorbeeld: ik moet veel zuchten. Dat is een manier om duidelijk te maken dat ze erg moe zijn, dat het niet goed met ze gaat. Ze denken dat de dokter dat direct begrijpt en zelf wel ziet wat er scheelt. Nee, je moet het uitleggen!"
Schaamte
Haar ervaringen bespreekt ze regelmatig met Bartels. "Zij moet dokters inprenten dat ze moeten doorvragen. En gemeenteambtenaren moeten weten dat veel Surinamers zich schamen voor hun armoede, waardoor ze vaak niet de financiële hulp aanvragen, waar ze recht op hebben. Ik ga niet bedelen bij de gemeente. Ik wil waardig oud worden."
Kennisnetwerk
"We zouden willen dat iedere etnische groep iemand als Ahmed of Madsy had", zegt Bartels. "Dat is lang niet altijd het geval." Maar Kleurrijk Almere beschikt inmiddels ook over een andere bron van kennis en ervaring: het kennisnetwerk van professionals die bij de deelnemende organisaties werken en een migratieachtergrond hebben. Zij wisselen maandelijks hun ervaringen uit en doen aanbevelingen voor aanpassingen in aanpak en beleid.
Andere ideeën
Ook organiseert het netwerk stadsconferenties, waar beleidsmakers en zorg- en welzijnsprofessionals in gesprek gaan met sleutelfiguren van verschillende gemeenschappen. "Deze sleutelfiguren komen vaak met andere ideeën, dan wat instellingen belangrijk vinden", vertelt Bartels. Een voorbeeld is het voorstel te werken met levensverhalen, waarbij grootouders hun kleinkinderen vertellen over hun wortels. Bartels vindt het idee prachtig:
"Goed luisteren naar de verhalen van de mensen zelf is goud waard."
Stevig fundament
Na 2 jaar onderzoek, netwerken en overleggen heeft Kleurrijk Almere zo’n goede naam, dat haar inbreng structureel wordt gevraagd bij bijeenkomsten van het gemeentelijk project dat het ouderenbeleid in de stad vormgeeft. Het netwerk breidt zich steeds verder uit met nieuwe partners, vanuit verschillende disciplines. Binnenkort hoopt Kleurrijk Almere ook samen te gaan werken met het onderwijs en de ziekenhuiszorg in Almere. "Over al deze plannen kunnen we niet anders dan zeer enthousiast zijn", liet de gemeente Almere het netwerk onlangs weten. Bartels: "Het blijft zoeken, maar de fundamenten van een meer divers ouderenbeleid staan. Nu is het zaak dat de kennis en inzichten van onze ervaringsdeskundigen doordringen tot alle lagen van de gemeentelijke instellingen."
Het netwerk Kleurrijk Almere ontving een subsidie vanuit de LZO-programmalijn Lokale Netwerken Samenhangende Ouderenzorg.
Meer weten?
- Netwerk Kleurrijk Almere
- ZonMw-programma Lokale Netwerken Samenhangende Ouderenzorg
- Lees hier meer verhalen van netwerken uit de praktijk
Bron: ZonMw
Special Ouderen 2022
Voor onze special ouderen van juni 2022 hebben wij Koos Bartels ook geïnterviewd over Kleurrijk Almere.
Dit interview lees je hier.
