22 februari 2024

|

Ouderen

|

Door de redactie

De Nederlandse wijze van zorgverlening sluit niet altijd aan bij ouderen met een migratie-achtergrond. Terwijl het aantal kwetsbare ouderen met wortels in een andere cultuur sterk toeneemt. De vraag hoe we de zorg voor deze groep cultuursensitiever kunnen maken, stond eind november centraal in een bijeenkomst van het ouderennetwerk Westerpark.

“Het kwetsbare ouderennetwerk Westerpark heeft dit onderwerp als themabijeenkomst geïnitieerd”, vertelt Martin Kuper, POH-Ouderen bij huisartsenpraktijk Kappeyne van de Coppello, coördinator ouderenzorg bij de ROHA en lid van de werkgroep Ouderen programma Beter Oud in Amsterdam (BOA).

“Om te komen tot goede cultuursensitieve ouderenzorg is bewustwording, inzicht en kennisoverdracht nodig. Wij redeneren, bewust of onbewust, vanuit onze eigen normen en waarden. In andere culturen zijn die vaak anders. Hoe kan je daar goed mee omgaan als zorgverlener? Het is verhelderend om het daar met elkaar over te hebben.”

Interculturele competenties

Sjaiesta Nanhekhan, onderzoeker bij Leyen Academy, benoemde tijdens de bijeenkomst de facetten die van belang zijn is in cultuursensitieve zorg:

• Kennis van tradities en rituelen
• Ruimte voor religie en bewustzijn over diversiteit
• Rekening houden met taal(barrières)
• Aandacht voor (voedings)gewoonten
• Rol van familie en maatschappij

Ze geeft aan dat zorgverleners interculturele competenties moeten ontwikkelen. Met een open, nieuwsgierige houding en je bewust zijn van je eigen referentiekader. En daarnaast beschikken over aanpassings- en improvisatievermogen, evenals reflectieve en communicatieve vaardigheden.  
  

Moslims moeten vanuit hun geloofsovertuiging er alles aan doen om het leven van een ander te behouden.

Zorgvragen versus zorgverlening

Er is soms een groot verschil tussen wat zorgvragers met een migrantenachtergrond enerzijds en wat zorgverleners anderzijds verstaan onder ‘passende zorg’, zo blijkt uit casuïstiekbespreking. Een huisarts wilde het thuis zo comfortabel mogelijk maken bij een mevrouw die stervende was. De familie stond er echter op dat ze naar het ziekenhuis ging om daar antibiotica te krijgen, terwijl ze daarvoor zelfs uit huis moest worden getakeld. In de discussie over deze casus verklaarde imam Aoudaker el Boudounti de houding van de familie. Want moslims moeten vanuit hun geloofsovertuiging er alles aan doen om het leven van een ander te behouden. Daarom zijn de kinderen vaak tegen gebruik van pijnbestrijding, zoals morfine, zoals uit een andere casus naar voren kwam. Moslims willen de dood helder intreden om de geloofsgetuigenis nog te kunnen uitspreken.

“Daarnaast is er bij mensen met een migratieachtergrond ook vaak weinig kennis van dementie en is het soms moeilijk om één contactpersoon af te spreken”, is de ervaring van Martin Kuper. “Soms zijn kinderen het onderling ook niet eens over de zorg voor hun ouder en kom je er pas later achter dat bijvoorbeeld iedere hulpverlener met een andere contactpersoon samenwerkt.”

Ondersteuning in het netwerk

Martin: “Het is van belang dat professionals van zorg en welzijn elkaar kennen, een casus kunnen bespreken en zo van elkaar kunnen leren.” Hij pleit dan ook voor de opzet van netwerken rondom ouderenzorg in alle wijken in Amsterdam. “Pak dat op”, roept hij zorgverleners op. “Binnen een netwerk kunnen zorgverleners samenwerken en met elkaar de zorg afstemmen. Door mee te doen aan het programma Beter Oud in Amsterdam wordt de tijd vergoed die je daar als POH-Ouderen insteekt. Het is zinvol als je elkaar kent, elkaar snel kunt vinden, problemen met elkaar kunt bespreken. Want, zoals Sjaiesta Nanhekhan adviseerde tijdens de bijeenkomst: ‘ondersteun de medewerkers, de bewoners kun je niet veranderen’. Een goed functionerend netwerk draagt positief bij aan die ondersteuning.”