23 juni 2021

|

Ouderen

|

Door de redactie

“Laten we hopen dat er meer aandacht is voor de meerwaarde van de praktijkondersteuner ouderen en vooral: dat de financiering voor deze onmisbare functie blijft bestaan en structureel wordt!”

Deze hartenkreet van Margien ten Kate heeft te maken met haar jarenlange ervaring als praktijkondersteuner ouderen. “Zeker in het begin was de functie een ondergeschoven kindje, dat stond of viel met de financiering van de zorgverzekeraar. Die was steeds tijdelijk, dat was tenenkrommend. Het programma Beter Oud in Amsterdam is juist een geweldige positieve impuls om de inzet van praktijkondersteuners ouderen bij huisartsenpraktijken te stimuleren en daar ben ik ontzettend blij mee. Dat is echt dé manier om te komen tot goede, integrale zorg en ondersteuning voor ouderen.”
    

Zelf is ze praktijkondersteuner-ouderen van het eerste uur. Begonnen als doktersassistente had ze al affiniteit met de ouderenzorg. “Ik hou van de zorg voor oude mensen, zowel op medisch als op psychosociaal vlak”, licht zij toe. Ze volgde de deeltijdopleiding HBO-V, toegespitst op geriatrie. En in die periode stond ze met een bevlogen huisarts in het gezondheidscentrum aan de wieg van de functie praktijkondersteuner ouderen. “Een kleine twintig jaar geleden”, schat ze. “Ook heb ik meegewerkt aan de opleiding praktijkondersteuner ouderen bij de Hogeschool Inholland.”

Dementiezorg

Tevens heeft ze de opleiding casemanagement dementie gevolgd en heeft ze het Expertteam Dementie West opgezet, in samenwerking met de specialist ouderengeneeskunde. Hoewel ze nu niet meer werkzaam is als casemanager, heeft ze van de aldaar opgedane kennis nog veel baat in haar functie als praktijkondersteuner ouderen. “De dementiezorg doe ik samen met de casemanager dementie van Cordaan, waarbij ik vooral de medische kant op me neem. Ik begeleid een aantal patiënten met inmiddels gevorderde dementie, die nog steeds thuis wonen. Maar de aanvragen en ander regelwerk laat ik nu meer aan de casemanager over.” Ketenzorg rondom de patiënt met dementie noemt ze essentieel.

Oog voor kwetsbaren

Met zoveel jaren ervaring, is het niet verwonderlijk dat ze betrokken is geweest bij de aanloop van het programma Beter Oud in Amsterdam. “Ouderen hadden een cruciale inbreng, konden aangeven wat zij belangrijk vinden. Gezamenlijk is destijds besproken hoe je kunt komen tot zo’n compleet mogelijke zorg voor kwetsbare ouderen. Daaruit bleek al snel dat de praktijkondersteuner ouderen de spin in het web is. Zij maakt de samenwerkingsafspraken met de wijkverpleging, de apotheek, de specialist ouderengeneeskunde enzovoort, kijkt wat de ouderen en mantelzorgers nodig hebben, heeft het overzicht en is aanspreekpunt.”

Margien ten Kate komt veel bij mensen thuis. “Zeker als ze kwetsbaar zijn of immobiel. Bij binnenkomst gebruik ik al mijn zintuigen, observeer ik hoe iemand woont, zich kleedt, zich beweegt. Dat biedt veel informatie over wat iemand in mijn optiek nodig heeft. Vindt hij/zij dat zelf ook? Kan ik daar iets in betekenen? Eenzaamheid komt heel veel voor, zowel sociaal als emotioneel. De lockdown was voor hen rampzalig, zeker de beginperiode. Mensen hebben aandacht nodig. In die tijd heb ik veel getelefoneerd en ik ben toch wel op huisbezoek geweest bij mensen die echt niemand hebben. Even boodschappen in de gang zetten bijvoorbeeld.” Bescheiden: “Dat is misschien iets meer dan mijn taakomschrijving.” Die persoonlijke betrokkenheid blijkt ook uit haar meegaan met de patiënt naar de dagopvang voor kennismaking. En het bijwonen van begrafenissen bij overlijden van patiënten die weinig tot geen familie hebben.

Levenseindegesprekken

De ouderenzorg is steeds in beweging, stelt ze vast. “Zo verwijs ik nu herhaaldelijk naar Welzijn op Recept. Ik heb regelmatig overleg met de specialist ouderengeneeskunde en organiseer MDO’s als ik dat nodig vind, tegenwoordig dus met beeldbellen. De laatste jaren is er meer aandacht voor levenseindegesprekken. Daarbij geef ik ook ruimte voor ‘oorlogservaringen’ en ‘spiritualiteit en religie’. Overigens moet je niet pontificaal een gesprek over het levenseinde beginnen, er moet een natuurlijke ingang zijn om het ter sprake te brengen. Tegelijk moet je niet wachten tot iemand heel ziek is.”

Vanwege haar ervaring is Margien ten Kate een vraagbaak voor collega’s en lopen er regelmatig mensen mee die geïnteresseerd zijn in de functie. “Ik maak hen wel enthousiast”, constateert ze gedecideerd. “Praktijkondersteuner-Ouderen is een prachtig beroep. En essentieel, want ouderen blijven steeds langer thuis wonen.” 

Downloads en links

• Opleiding POH-Ouderen Amsterdam, InHolland Academy  
• POH-Ouderen functieomschrijving en competentieprofiel 
• Special Beter Oud in Amsterdam, met onder andere:
  - Integrale zorg voor kwetsbare ouderen dankzij Beter Oud 
  - Signaleringsfunctie van een praktijkondersteuner-ouderen is van groot belang 
  - Dementie houdt zoveel meer in dan toenemende vergeetachtigheid