- Ouderen
- Door de redactie
Passende ouderenzorg komt alleen tot stand met betrokkenheid van ouderen. In haar streven naar aansluiting bij de Age-friendly Cities van de Wereldgezondheidsorganisatie was dat de gemeente Amsterdam al snel duidelijk. De toenmalige pilot in Buitenveldert heeft geleid tot de werkgroep ‘Ouderenvriendelijk Buitenveldert’, die nog steeds zeer actief is. Voorzitter Hans Wamsteeker (83 jaar) vertelt er bevlogen over.
“De pilot vond plaats met onderzoekers van de VU en de ouderen als co-onderzoekers”, blikt Wamsteeker terug. “Dat heeft geleid tot 50 aanbevelingen en suggesties. ‘Die moeten niet in de la verdwijnen’, was de overtuiging van de gemeente. Zij stelde voor dat wij een werkgroep zouden starten, met toevoeging van de gebiedsmakelaar (die namens een stadsdeel contact onderhoudt met burgers) en de regisseur zorg en welzijn.” Glimlachend: “Die kans hebben we met beide handen aangepakt.”
POH-Ouderen
Allereerst heeft de werkgroep de lijst van aanbevelingen doorgenomen. Wat is daarvan het meest belangrijk? “Dat was een POH-Ouderen voor elke huisarts, die vanuit de verpleegkundige expertise contact kan onderhouden met kwetsbare ouderen.” Met enige tevredenheid: “Daarover hebben we in 2017 een pitch kunnen houden voor de Raad van Bestuur van Zilveren Kruis. En inmiddels hebben veel Amsterdamse huisartsenpraktijken inderdaad een POH-Ouderen. Uiteraard niet alleen dankzij onze inzet, maar we hebben als werkgroep wel bijgedragen aan de urgentie.”
Het tevreden gevoel over het behaalde resultaat heeft inmiddels plaats gemaakt voor enige wrevel. Wat is het geval? “Zilveren Kruis heeft inmiddels aangegeven dat ze de POH-Ouderen willen financieren op basis van verrichtingen. Gelukkig is de bekostiging in Amsterdam nog voor twee jaar veilig gesteld, maar het plan ligt er. Terwijl een POH-Ouderen de verbinding vormt tussen de huisarts en de kwetsbare ouderen. Ze houden contact, monitoren, en dat gaat niet altijd om puur medische verrichtingen. Daarom hebben we als werkgroep een gesprek aangevraagd met Zilveren Kruis voor nadere uitleg.”
Ogen en oren in de wijk
De werkgroep bestaat, naast de twee ambtenaren, uit acht 65-plussers. “Wij fungeren als de ogen en oren in de wijk. We weten wat er speelt. Als voorbeeld: het buurtbudget dat Amsterdam voor iedere wijk ter beschikking stelt, is in 2021 gebruikt om comfortabele bankjes te plaatsen op belangrijke routes in de wijk, zoals naar het winkelcentrum. De burgers stonden achter dit initiatief. Zo maak je met kleine dingen de wijk voor kwetsbare ouderen aantrekkelijker.”
Gesprekken over laatste levensfase
Als ander aandachtspunt noemt Wamsteeker de laatste levensfase. “De voorbereiding daarop is van belang, anders kan je als oudere voor grote problemen komen te staan. Daartoe heb ik contact gezocht met Elaa. Deze organisatie is zo prettig: die neemt ons direct serieus. Zo hebben wij samen over dit onderwerp twee bijeenkomsten georganiseerd: Waarom is het praten over de allerlaatste levensfase taboe? Welke hulpmiddelen kun je inzetten om het gesprek daarover te bevorderen? Want het is van belang dat ouderen hun wensen voor behandeling/niet-behandeling kenbaar maken aan hun naasten en de POH-Ouderen. Vervolgens zijn daarover twee artikelen gepubliceerd in de Wijkkrant Buitenveldert-Zuidas.”
Geclusterd wonen
Huisvesting is een ander thema dat Wamsteeker na aan het hart gaat. “Bijna de helft van de doorzonwoningen in mijn straat wordt bewoond door een alleenstaande oudere. De doorstroming vindt niet plaats omdat er geen geschikte woonvormen zijn voor ouderen. Daarover hebben we gesprekken met de gemeente. Vorig jaar is er een intentieverklaring opgesteld met alle relevante partijen, zoals gemeente, woningcorporaties, beleggers e.d., om te komen tot 2.000 ouderenwoonplekken.” Met nadruk: “Die moeten aantrekkelijk zijn voor ouderen. Met voldoende privacy, maar ook gemeenschappelijke voorzieningen: het zogeheten geclusterd wonen. De input van ouderen bij dergelijke projecten is ongelooflijk belangrijk. Als werkgroep willen we betrokken meedenken. Net als in de zorg, moet het ook bij wonen niet alleen gaan om ‘voor ouderen’ maar vooral ook ‘met ouderen’!”
Af van de ambtelijke rompslomp
Heeft hij nog een boodschap voor professionals? Even blijft het stil en dan zegt hij: “Ik wil vooral dat we als maatschappij achter de zorgverleners staan. Vanwege het gebrek aan menskracht, de versnippering en de verschillende financiële stromen hebben ze het moeilijk, terwijl ze daar zelf nauwelijks tot geen invloed op hebben. Het niveau van de zorgverlening in ons land is hoog, maar kan dat zo blijven gezien de stijgende groep kwetsbare ouderen? We moeten af van die enorme hoeveelheid administratie, die ambtelijke rompslomp vergt tijd die professionals beter kunnen besteden. Liever geen marktwerking in de zorg.”
Dialoog
Hans Wamsteeker besluit: “Kortom: er spelen veel thema’s waarbij betrokkenheid van ouderen essentieel is. Want hoe laat je de noodzaak zien van praten over de laatste levensfase? En hoe overtuig je Zilveren Kruis van het belang van een POH-Ouderen, zonder bekostiging op verrichtingen? Hoe komen we tot toekomstgerichte woonprojecten voor ouderen? Over deze en tal van andere onderwerpen denken we mee. Die dialoog is belangrijk: ouderen moeten zich gehoord voelen én gehoord worden.”
